Energie-efficiëntie in de industrie
15 oktober 2025 – 25 maart 2026
De opwarming van de aarde is nu overal merkbaar en de oorzaak is de menselijke uitstoot van broeikasgassen. De grens van 1,5 graad wereldwijde temperatuurstijging bereiken we al over ongeveer tien jaar. Dit zijn een paar belangrijke conclusies uit het rapport van het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties (Augustus 2021).
De temperatuurgrens van 1,5 graad is een belangrijke grens door het Klimaatakkoord van Parijs in 2015. De ondertekenaars van dat akkoord streven ernaar om de temperatuurstijging te beperken tot ruim onder de 2 graden, en liever tot 1,5 graad.
Het rapport waarschuwt dat we alleen met drastische en grootschalige maatregelen de temperatuur kunnen beperken tot ruim onder de 2 graden. Anders wordt de opwarming steeds sterker, met als gevolg steeds extremer weer en een steeds sterkere zeespiegelstijging. We moeten in ieder geval de CO₂-uitstoot en de uitstoot van andere broeikasgassen nog sneller verlagen om de doelstelling van Parijs te kunnen halen. Voor 2030 moet de uitstoot dan gehalveerd zijn en voor 2050 moet de uitstoot nul zijn. Als we snel en drastisch de uitstoot verlagen, kan dat binnen enkele jaren een meetbaar effect hebben op de atmosfeer en luchtkwaliteit. En binnen zo’n 20 jaar kun je dan een effect zien op de wereldwijde temperatuur.
Energie-efficiëntie op een industriële schaal zal een belangrijke bijdrage moeten leveren en vormt een speerpunt voor de introductie van meer hernieuwbare energie op wereldschaal. Dit houdt echter een mix van technologische aspecten in. Het overzicht bewaren zodat deze inspanningen in een maximaal effect ressorteren, is dan ook heel belangrijk.
Deze opleiding biedt zo’n overzicht aan en zal u wegwijs maken in de mogelijkheden om de energie-efficiëntie in uw bedrijf te verhogen. Verschillende topics komen aan bod: warmte en elektrische arbeid, energie opslag en procesregeling, en de economische en beleidscontext van energie. Ieder onderwerp start met fundamentele wetmatigheden om de technische ontwikkelingen te onderbouwen en eindigt met industriële voorbeelden.
Na het volgen van deze opleiding zullen de deelnemers een degelijke basis hebben om de mogelijkheden en haalbaarheid van energie-efficiënte maatregelen te beoordelen.
Deze opleiding is hoofdzakelijk bedoeld voor energie-intensieve bedrijven en zal speciale aandacht besteden aan de mogelijkheden voor energierecuperatie en efficiënt energiegebruik.
De opleiding richt zich specifiek tot iedereen die betrokken is bij energieprojecten en energiebeheer in de industriële context. Naast de procesingenieur denken we hierbij aan energieverantwoordelijken of -coördinatoren, adviesbureaus, auditbureaus, ...
Het niveau van voorkennis is dat van industrieel of burgerlijk ingenieur.
U ontvangt een getuigschrift, indien u deelneemt aan minstens 3 van de 4 modules (module 0 niet meegerekend) en slaagt voor het bijbehorende examen (22 april 2026).
Wetenschappelijke Coördinatie
- Prof. dr. ir. Michel De Paepe, Vakgroep Elektromechanica, Systeem- en Metaalengineering, Universiteit Gent
Lesgevers
- Jens Baetens, Entras
- An Beazar, Enprove
- Wim Beyne, Vakgroep Elektromechanica, Systeem- en Metaalengineering, Universiteit Gent
- Kenny Couvreur, Vakgroep Elektromechanica, Systeem- en Metaalengineering, Universiteit Gent
- Mieke Dams, Milora
- Jeroen De Kooning, Vakgroep Elektromechanica, Systeem- en Metaalengineering, Universiteit Gent
- Michel De Paepe, Vakgroep Elektromechanica, Systeem- en Metaalengineering, Universiteit Gent
- Steven De Vroede, Equans
- Steve Dereyne, Vakgroep Elektromechanica, Systeem- en Metaalengineering, Universiteit Gent
- Jan Desmet, Vakgroep Elektromechanica, Systeem- en Metaalengineering, Universiteit Gent
- Wouter Ducheyne, Q-Pinch
- Hans Fastenaekels, Vyncke
- Ruben Goethals, Enprove
- Dirk Goovaerts, Johnson Controls
- Dominique Hamerlinck, Alpro
- Steven Kesselaers, Baltimore Aircoil international
- Frank Koninckx, Enersangi
- Steven Lecompte, Vakgroep Elektromechanica, Systeem- en Metaalengineering, Universiteit Gent
- Geert Meynckens, Centrica
- Frederik Ronsse, Vakgroep Groene Chemie en Technologie, Universiteit Gent
- Mark Saeys, Vakgroep Materialen, Textiel en Chemische Proceskunde, Universiteit Gent
- Jeroen Soenens, Beauvent
- Kurt Stockman, Vakgroep Elektromechanica, Systeem- en Metaalengineering, Universiteit Gent
- Marnix Van Belleghem, Belgian Boiler Company
- Dirk van den Broecke, DvDB Consulting
- Davy Van Paemel, Spirax-Sarco
- Hendrik Vansompel, Vakgroep Elektromechanica, Systeem- en Metaalengineering, Universiteit Gent
- Kristof Verbeeck, ArcelorMittal
- Ivan Verhaert, Afdeling Elektromechanica, Universiteit Antwerpen
- Jan Verhasselt, Orise
- Brecht Zwaenepoel, VITO
In deze module wordt vertrokken van de formuleringen van de hoofdwetten van de thermodynamica om deze vervolgens uit te werken tot basismethodes voor energieanalyse. De hoofdwetten worden dan verder toegepast op verbrandingsprocessen, thermische energieomzetting en warmtewisselaars. In het laatste luik wordt de basis van het gebruik en transport van elektrische energie herhaald.
Begrippen, aangebracht in module 0, worden in verdere modules als gekend beschouwd.
- Hoofdwetten van de thermodynamica
- Chemie van de verbranding en energie van de verbranding
- Cycli voor energieproductie
- Warmtewisselaars: types, gebruik en dimensionering
- Cycli voor koudeproductie
- Elektrische aandrijftechniek en elektrische netten
Data: 15 en 20 oktober en 5 november 2025
In module 1 staat de energievorm warmte centraal.
Er wordt aandacht besteed aan nieuwe tendensen bij de verbranding van fossiele en biobrandstoffen.
Recente ontwikkelingen in verbrandingstechnologie en hun potentieel in de reductie van uitstoot van schadelijke componenten worden belicht.
Naast de productie van warmte, wordt ook het gebruik van warmte uitgewerkt.
Enerzijds zal worden ingegaan op de constructie en het gebruik van warmtewisselaars voor procesfluïda zoals lucht, water en stoom (stoomketels).
Anderzijds speelt transport van warmte in processen een even belangrijke rol (stoomnetwerken, thermische olie).
De laatste lesdag is volledig gewijd aan pinchanalyse voor de optimalisatie van warmtewisselaarnetwerken.
Hierbij krijgen de deelnemers de kans hun kennis toe te passen in een praktische oefening.
Warmteoverdracht en - transport
- Recuperatie warmtewisselaars
- Ketels en duurzame stroom
- Stoomnetwerken
- Case
Verbrandingstechniek
- Verbranding van vaste stoffen
- Voorkoming van NOx
- Biomassa
Pinchtechnieken
- Theorie en oefening
Data: 12, 19 en 26 november 2025
In deze module worden installaties besproken waarin thermische en elektrische energiestromen (arbeid) samen optreden. Er wordt ingegaan op de opwekking van koude, zowel uit elektriciteit als uit warmte. Een onderscheid wordt gemaakt tussen koeling bij lage temperatuur (< 0°C) en koeling bij hogere temperatuur (> 0°C), waarbij koelmachines niet steeds nodig zijn.
Een tweede belangrijk topic is de warmte-kracht-koppeling met verschillende technologieën en de trigeneratie. Daarnaast wordt gekeken naar de mogelijkheden om industriële warmtepompen om te zetten in elektriciteit. Ook warmteopslag wordt besproken.
Iedere lesdag wordt afgesloten met praktijkvoorbeelden uit de industrie. Hierbij is het de bedoeling te illustreren wat het potentieel is van bepaalde technieken en wat de valkuilen en obstakels zijn bij de realisatie van een project.
Industriële koeling
- Absorptiekoeling en trigeneratie
- Compressorkoelmachines en ijswater
- Koelwater en koeltorens
- Cases: koeltorens
Industriële WKK
- Warmte-kracht-koppeling (motoren en turbines)
- Case: WKK met gasturbine
- Case: WKK integreren en optimaliseren
Thermische energie opslag
- Thermische Energie Opslag: theorie en toepassing
- Case: warmtenetten
Opwaarderen van warmte met warmtepompen
- Industriële warmtepompen - theorie
- Case: Thermally driven heat pumps
- Case: Industriële warmtepompen
Data: 3 en 10 december 2025, 14 en 21 januari 2026
Module 3 groepeert aspecten van de invloed van elektrische energie en aandrijvingen op het energiegebruik in een bedrijf.
De bouw, stabiliteit en sturing van elektrische netten wordt behandeld ,
met bijzondere aandacht voor decentrale productie.
In een tweede luik worden de elektrische aandrijvingen besproken
waarbij wordt ingegaan op recente ontwikkelingen en hun potentieel.
Bijzondere aandacht wordt gegeven aan de juiste keuze voor een gegeven belasting (pomp, compressor, sta/stop gedrag). Hierbij is er een aparte sessie rond perslucht.
Naast theoretische aspecten wordt door middel van aansluitende cases aandacht besteed aan realisaties in de industriële praktijk.
In deze module wordt er ook een lesdag gewijd aan CCS (Carbon Capture & Storage) & CCU
(Carbon Capture & Utilisation). We staan stil bij de basisprincipes en bij het Steelanol project van ArcelorMittal.
Hierbij worden koolstofrijke afvalgassen uit het staalproductieproces en uit afvalbiomassa omgezet in
geavanceerde ethanol, die vervolgens kan worden gebruikt als bouwsteen voor de productie van een
verscheidenheid aan chemische producten. We sluiten de lesdag af met een case omtrent de symbiose van duurzaamheid en productiviteit in een productiesite.
Elektrische netten
- Demand side management: theorie en oefeningen
- Power Quality en verliezen in installatieonderdelen: theorie en oefeningen
Elektrische aandrijving
Theorie + oefeningGebruik van pompen en compressoren
Theorie + case omtrent energie-efficiëntie van perslucht compressoren in de praktijkLow carbon technologie
- CCS & CCU basics and technology overview
- Steelanol case
- Een symbiose van duurzaamheid en productiviteit: optimalisatie, hernieuwbare Energie, flexibiliteit ,CO2 reductie in een productiesite
Data: 28 januari, 4, 11 en 25 februari 2026
De laatste module trekt de cursus open naar energie management en energie economie. Technisch interessante projecten worden soms onhaalbaar door het niet juist positioneren in een beleid.
Eerst wordt alles gekaderd in het Vlaams, Europees en globaal klimaatbeleid. Dag twee bespreekt energiemanagement, vervolgens worden project management en financieel beheer behandeld.
Ook flexibiliteit en monitoring van energiesystemen komen aan bod. We sluiten de cursus af met een lesdag omtrent digitalisatie, datamanagement en IOT.
- Procesregeling
- Klimaatverandering en wetgeving
- Energiemanagement en -integratie
- Financieel project analyse
- Digitalisatie en IOT
Data: 4, 11, 18 en 25 maart 2026
Praktisch
De deelnameprijs omvat lesgeld, hand-outs, frisdranken, koffie en broodjes.
Betaling geschiedt na ontvangst van de factuur.
Alle facturen zijn contant betaalbaar dertig dagen na dagtekening. Alle vermelde bedragen zijn vrij van BTW.
Module 0 |
€ 770 |
|
Module 1 |
€ 830 |
|
Module 2 |
€ 1.130 |
|
Module 3 |
€ 990 |
|
Module 4 |
€ 900 |
|
|
€ 4.160 |
|
Kortingen
- Indien minstens één deelnemer van een bedrijf inschrijft voor de volledige opleiding, wordt voor alle bijkomende gelijktijdige inschrijvingen van hetzelfde bedrijf een korting van 20% verleend. Facturatie geschiedt dan d.m.v. een gezamenlijke factuur.
- Personeelsleden van de UGent genieten bijzondere voorwaarden, mail ons voor meer informatie.
Handboeken
Voor deelnemers die minstens modules 0, 1 en 2 volgen, zijn onderstaande handboeken inbegrepen in de deelnameprijs:
- 'Fundamentals of Engineering Thermodynamics: SI version' van M.J. Moran & H. Sapiro
- 'Heat Exchangers. Selection, Rating and Thermal Design' van S. Kakaç & H. Liu
Annulering
Bij annulering tot uiterlijk 1 week voor de cursus blijft 25% van de deelnemingsbijdrage verschuldigd. Bij latere annulering wordt het volledig bedrag aangerekend, wat dan wel recht geeft op alle documenten die aan de deelnemers ter beschikking werden gesteld tijdens de cursus.
Annuleren dient schriftelijk te gebeuren.
KMO-portefeuille
Universiteit Gent aanvaardt betalingen via de KMO-portefeuille,
gebruik authorisatiecode DV.O103 194.
Meer info vindt u op www.kmo-portefeuille.be
Opleidingsverlof (VOV)
Deze opleiding is erkend in het kader van VOV. Klik hier voor meer info.Klik hier om alle voorwaarden te raadplegen.